Corporate Actions
เรียนรู้เรื่อง Corporate Action และผลต่อการลงทุนของคุณ
Corporate Actions
Corporate Actions
Corporate Actions คืออะไร
Corporate actions (CAs) คือการดำเนินการของบริษัทจดทะเบียน ซึ่งมีผลกระทบต่อผู้ถือหุ้น ซึ่ง CAs บางอย่างอาจเป็นในรูปแบบที่ผู้ถือหุ้นไม่จำเป็นต้องตัดสินใจ (mandatory) หรือ แบบที่สามารถใช้สิทธิยอมรับหรือปฏิเสธก็ได้ (voluntary) ตัวอย่างเช่น การประกาศจ่ายเงินปันผล การจ่ายเป็นหุ้นปันผล การแตกหุ้น การเพิ่มทุนแบบให้สิทธิผู้ถือหุ้นเดิม การซื้อคืนหุ้นจากตลาด หรือการควบรวมกิจการ เป็นต้น
Mandatory vs Voluntary
| Mandatory Corporate Actions | Voluntary Corporate Actions (VCA) |
|---|---|
| ผู้ถือหุ้นไม่ต้องตัดสินใจ | ผู้ถือหุ้นต้องตัดสินใจ ซึ่งอาจเป็นการไม่เข้าร่วมใน corporate action นั้นๆก็ได้ |
ตัวอย่างเช่น
| ตัวอย่างเช่น
|
วันสำคัญที่ควรทราบ:
| |
รูปแบบโดยทั่วไปของ Corporate Actions
Dividend Choice / Reinvestment
ในกรณีนี้ ผู้ถือหุ้นอาจเลือกว่าจะรับปันผลเป็นเงินสดหรือเป็นหุ้นก็ได้ แต่ถ้าไม่ได้เลือกภายในกำหนดเวลา ก็จะได้รับในรูปแบบตามที่บริษัทกำหนดไว้ (default option)
ทำไมบริษัทถึงจ่ายปันผลเป็นหุ้น? ในมุมมองของบริษัท ก็เพื่อเก็บเงินสดไว้เพื่อขยายธุรกิจ ในมุมมองของผู้ถือหุ้น การได้เป็นหุ้นปันผลทำให้เป็นโอกาสที่จะถือหุ้นเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งหุ้นปันผลจะออกมาที่ราคาต่ำกว่าราคาตลาด
Rights Issue
เป็นกรณีที่ให้สิทธิผู้ถือหุ้นในการซื้อหุ้นเพิ่ม ซึ่งโดยปกติแล้วหุ้นใหม่จะออกมาที่ราคาต่ำกว่าราคาตลาด
ปกติแล้วบริษัทจะเลือกออก Right Issue เพื่อเพิ่มทุนโดยการให้สิทธิกับผู้ถือหุ้นเดิม แทนที่จะใช้การก่อหนี้ (ซึ่งจะทำให้อัตราส่วนหนี้สินเพิ่ม) หรือแทนที่จะออกหุ้นใหม่เสนอขายให้กับนักลงทุนอื่นโดยการขายแบบเฉพาะเจาะจง หรือ private placement (ซึ่งจะทำให้ผู้ถือหุ้นเดิมมีสัดส่วนการถือหุ้นในบริษัทลดลง)
จำนวนหุ้นใหม่ที่ผู้ถือหุ้นเดิมสามารถซื้อได้จะเป็นสัดส่วนต่อจำนวนหุ้นที่คุณถือครองอยู่ ตัวอย่างเช่น สัดส่วน 3 ต่อ 10 หมายความว่า คุณสามารถซื้อหุ้นใหม่ได้ 3 หุ้น สำหรับทุกๆ 10 หุ้นเดิมที่คุณถืออยู่ในมือ
Right Issue มี 2 แบบคือ renounceable และ non-renounceable
- “Renounceable” คือสิทธิ (rights) ที่สามารถซื้อขายได้ในตลาดหลักทรัพย์ ซึ่งคุณสามารถเลือกที่จะใช้สิทธิเลยก็ได้ หรืออาจขายสิทธินั้นในตลาด หรือปล่อยให้สิทธินั้นหมดอายุไป หรืออาจจะซื้อสิทธินั้นเพิ่มขึ้นโดยผ่านตลาดหลักทรัพย์ และแม้แต่กระทั่งแสดงเจตจำนงเพื่อขอซื้อสิทธิส่วนเพิ่มจากบริษัทก็ได้
- “Non-renounceable” คือสิทธิที่ไม่สามารถทำการซื้อขายได้ คุณจะมีทางเลือกว่าจะใช้สิทธินั้น หรือปล่อยให้สิทธิหมดอายุไป
หมายเหตุสำคัญ: โดยปกติแล้ว ราคาหุ้นในตลาดจะปรับลดลงหลังจาก Ex-Date 1 วัน (เพราะเป็นวันที่หุ้นในตลาดไม่มีสิทธิติดมาด้วยอีกแล้ว) ซึ่งถ้าคุณไม่ใช้สิทธิหรือขายสิทธิ เช่นปล่อยให้สิทธินั้นหมดอายุไป คุณก็จะขาดทุนจากราคาหุ้นที่ปรับลง และในบางกรณีก็อาจขาดทุนอย่างมีนัยสำคัญได้
Tender Offer
คือการเสนอซื้อหุ้นจากผู้ถือหุ้นเดิม โดยผู้ที่ต้องการซื้อหุ้นในสัดส่วนที่สูง โดยอาจเป็นการเสนอซื้อหุ้นทั้งหมดหรือบางส่วนก็ได้ โดยปกติแล้วการทำ Tender Offer จะมาพร้อมๆกับการเข้าซื้อเพื่อครอบครองกิจการ โดยจะเสนอซื้อหุ้นเป็นเงินสด แต่ในบางกรณีที่เป็นการเข้าซื้อเพื่อรวมกิจการกัน (merger and acquisition, M&A) คุณก็อาจได้รับข้อเสนอเป็นหุ้นของบริษัทผู้ซื้อ ในการแลกเปลี่ยนกับหุ้นที่คุณถืออยู่ในบริษัทที่เป็นเป้าหมายของการเข้าซื้อกิจการนั้น
Tender Offer อาจเป็นแบบมีเงื่อนไขหรือไม่มีเงือนไขก็ได้
การเสนอซื้อแบบมีเงื่อนไข (conditional offer) หมายถึงการเสนอซื้อหุ้นซึ่งมีเงื่อนไขพ่วงมาด้วย เช่น รายการเสนอซื้อจะเกิดขึ้นก็ต่อเมื่อผู้จะซื้อนั้นจะต้องได้หุ้นอย่างน้อย 51% ของหุ้นทั้งหมด ซึ่งหากผู้จะซื้อไม่ได้หุ้นตามเป้าหมาย การเสนอซื้อนั้นจะถูกยกเลิก เป็นต้น
การเสนอซื้อแบบไม่มีเงื่อนไข (unconditional offer) หมายถึงกรณีที่คำเสนอซื้อนั้นไม่มีเงื่อนไขกำหนดมาตั้งแต่ต้น หรือเป็นการเสนอซื้อแบบมีเงื่อนไข แต่ปรากฏว่าเงื่อนไขที่กำหนดนั้นได้เกิดขึ้นแล้ว จึงเปลี่ยนรูปมาเป็น unconditional offer
ตามปกติแล้ว ราคาเสนอซื้อหุ้น มักจะสูงกว่าราคาตลาด
ผลของการเสนอซื้อหุ้น tender offer
ถ้าคุณตอบรับคำเสนอซื้อ
- ถ้ามีผู้แจ้งความประสงค์ว่าจะขายหุ้นตามคำเสนอซื้อรวมกันเกิน 51% ตามเงื่อนไข รายการเสนอซื้อจะสำเร็จ หุ้นของคุณจะถูกขายออกไปให้กับผู้เสนอซื้อและคุณก็จะได้รับเงินสดเข้ามา
- แต่ถ้ามีผู้ที่ตกลงจะขายหุ้นไม่ถึงเป้าหมายที่ผู้เสนอซื้อกำหนด ก็จะทำให้คำเสนอซื้อนั้นถูกถอนออกไป ซึ่งก็จะไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลงกับหุ้นในมือของคุณ
ถ้าคุณปฏิเสธคำเสนอซื้อ
- ในกรณีที่บริษัทที่คุณถือหุ้นอยู่นั้น ได้ยกเลิกการจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ หรือถูกซื้อกิจการ คุณอาจจะต้องถูกบังคับให้ขายหุ้นที่คุณถืออยู่หรือหุ้นของคุณอาจถูกแปลงเป็นหุ้นของบริษัทที่เข้ามาซื้อกิจการ
- ในบางกรณี ผู้ที่จะเข้ามาซื้อกิจการ อาจทำคำเสนอซื้อหุ้นอีกครั้งถ้าเขาไม่ได้รับจำนวนหุ้นตามที่ต้องการ ซึ่งในกรณีนี้ คุณก็อาจมีโอกาสอีกครั้งในการตัดสินใจว่าจะตอบรับคำเสนอซื้อหรือไม่
การมอบฉันทะในการออกเสียง Proxy Voting
ในฐานะของผู้ถือหุ้น คุณอาจมอบฉันทะให้บุคคลอื่นออกเสียงแทนคุณในการประชุมผู้ถือหุ้นได้ ไม่ว่าจะเป็นการเห็นชอบหรือไม่เห็นชอบกับวาระการประชุมที่นำเสนอ
วาระการประชุมผู้ถือหุ้นที่จำเป็นต้องมีขอมติผู้ถือหุ้นได้แก่ การประกาศจ่ายปันผล การเลือกตั้งกรรมการบริษัท ผลตอบแทนกรรมการ และการเข้าซื้อเพื่อรวมกิจการกัน (M&A)
Stock Split / Reverse Stock Split
“Stock Split” หรือการแตกหุ้น เป็นกรณีที่บริษัทตัดสินใจแบ่งจำนวนหุ้นให้มีจำนวนเพิ่มขึ้น เช่น “1-for-2 stock split” หมายถึงหุ้นที่คุณถืออยู่ทุกๆ 1 หุ้น จะกลายเป็น 2 หุ้น แต่ว่าราคาหุ้นก็จะถูกปรับลดลงตามไปด้วย ซึ่งในกรณีนี้ราคาหุ้นก็จะเหลือเพียงครึ่งเดียวของราคาก่อนการแตกหุ้น ดังนั้นมูลค่าหุ้นทั้งหมดที่คุณถืออยู่จะไม่มีการเปลี่ยนแปลง
ปกติแล้ว บริษัทจะทำการแตกหุ้นเมื่อเห็นว่าราคาหุ้นสูงเกินไปและเกิดความลำบากขึ้นสำหรับนักทุนที่มีการซื้อขายหุ้นที่มีมูลค่ารายการน้อยๆ
“Reverse Stock Split” หรือการรวมหุ้น เกิดขึ้นเมื่อบริษัทต้องการให้จำนวนหุ้นน้อยลง เช่น “10-for-1 reverse stock split” หมายถึงหุ้นที่คุณถือทุกๆ 10 หุ้น จะกลายเป็น 1 หุ้น ซึ่งในกรณีนี้ราคาหุ้นจะถูกปรับเพิ่มขึ้นเป็น 10 เท่าของราคาก่อนการรวมหุ้น ดังนั้นมูลค่าหุ้นทั้งหมดที่คุณถืออยู่จะไม่มีการเปลี่ยนแปลง
หมายเหตุสำคัญ:“stock split” / “reverse stock split” จะทำให้จำนวนหุ้นและราคาหุ้นมีการเปลี่ยนแปลงไปอย่างมาก ซึ่งเป็นลักษณะของ corporate action ที่คุณต้องระวังเพื่อจะได้ไม่เกิดความเข้าใจผิดในการตัดสินใจซื้อหรือขายหุ้น
ผลกระทบต่อหุ้น: จำนวนและราคา
| มีผลต่อจำนวนหุ้น | มีผลต่อราคาหุ้น* | |
|---|---|---|
| ปันผลเป็นเงินสด | ไม่มี | อาจมี ถ้าปันผลจำนวนสูง |
| ปันผลเป็นหุ้น | มี | อาจมี ถ้าปันผลจำนวนสูง |
| แตกหุ้น / รวมหุ้น | มี | มี |
| เพิ่มทุนแบบให้สิทธิผู้ถือหุ้นเดิม | มี | มี |
| การเสนอซื้อหุ้น | มี | ไม่มี |
| *ผลต่อราคาหุ้นที่เกิดจาก corporate action โดยตรง ไม่เกี่ยวกับภาวะตลาด | ||